Mehr Haber Ajansı: İran’da kervansaraylar, antik dönemlerden başlayarak Pehlevi hanedanlığına kadar uzanan süreçte, kültürel ve ekonomik hayatın önemli yapı taşları olmuş, farklı toplulukların bir araya gelerek iletişim kurmasını sağlamıştır.
İnsanlık tarihinin her döneminde, sadece doğada değil, seyahat sırasında da barınma ve güvenlik ihtiyacı kendini göstermiştir. İran topraklarında ise bu ihtiyaçları karşılamak üzere inşa edilen birçok kervansarayın kalıntıları günümüze kadar ulaşmıştır. Bu yapılar, hem mimari hem de sanat açısından kendi dönemlerinin öne çıkan örnekleri olarak kabul edilir.
Günümüzde İran genelinde, antik çağlardan Kaçarlar dönemine kadar uzanan bini aşkın kervansaray bulunmaktadır. 2023 yılında, ülkenin 24 farklı ilinde yer alan 54 tarihi kervansaray UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilerek bu yapılar uluslararası alanda da hak ettikleri önemi kazanmıştır. Böylece, kervansarayların İran’ın kültürel mirasındaki özel yeri bir kez daha tescillenmiştir. Bu tarihi eserler, ziyaretçilere unutulmaz bir kültürel deneyim sunmaktadır.
Önceki yazılarımızda, Yezd ve Simnan’daki kervansaraylardan başlayarak Tahan ve Meybod, Kazvin ve Horasan, ardından da Meşhed ve Doğu Azerbaycan'daki tarihi kervansarayları ve ele aldık.
6. bölümde Ti Ti kervansarayı size tanıtmaya çalışacağız:
Ti Ti kervansarayı, Gilan’ın tarihi ve mimari incisi, İran’ın Gilan eyaletindeki Siyahkel ilçesinde bulunan tarihi ve kültürel bir yapıdır. Safevi dönemi mimarisinin özgün ve zarif örneklerinden biri olan bu yapı, çift eyvanlı tasarımı ve mükemmel simetrisiyle dikkat çeker. "Ti Ti" kelimesi Gilan lehçesinde “Tomurcuk” anlamına gelir. 1996 yılında İran’ın milli eserler listesine eklenen bu caravanserai, Kuzey İran’ın en önemli turistik noktalarından biridir.
Ti Ti’nin Tanıtımı
Ti Ti kervansarayı, Lahican’a 25 km, Reşt’e ise 75 km uzaklıkta, Şim Nehri kıyısında ve Baba Dağı eteğinde yer alır. 1996 yılında 1784 numarasıyla İran’ın milli miras listesine kaydedilmiştir. Siyahkel ilçesi, bölgedeki Şemerud Nehri ile birlikte doğal güzellikleriyle de ziyaretçilere cazip bir rota sunar. Tarih boyunca önemli bir yol üzerinde bulunan bu Ti Ti kervansara, bölgenin ticari ve stratejik önemini göstermektedir.
Tarihçe
Ti Ti kervansarayı’nın kökeni Safevi dönemine dayanmaktadır. Rivayetlere göre, Safevi hanedanından bir kralın teyzesi olan “Ti Ti” adına inşa edilmiştir. Bazı kaynaklar ise yapının Timuriler döneminde yerel bir yönetici tarafından yapıldığını ve sonrasında Safeviler tarafından restore edildiğini belirtir. Bu yapı, Lahican’dan Deylaman ve Taleqan’a giden önemli kervan yolları üzerinde yer almıştır. Kuzey İran’ın ipek üretim merkezi olması sebebiyle, kervanların dinlenip güvenle yolculuk yapabilmesi için böyle bir yapıya ihtiyaç duyulmuştur.
Mimari Özellikler
Ti Ti kervansarayı, şehir dışı kervansaraylardan olup çift eyvanlı ve uzunlamasına simetrik bir mimariye sahiptir. Kuzey cephedeki girişten geçildikten sonra yaklaşık 400 metrekarelik bir avluya ulaşılır. Avlunun ortasında küçük bir havuz bulunur. Dört tarafındaki 14 metrekarelik kare odalar kervanların konaklaması ve korunması için kullanılmıştır. Yapının güney bölümünde şahneshin (hükümdar odası) yer alır. Malzeme olarak nehir taşları, harç, alçı ve tuğla kullanılmıştır. Tuğla tonozlar ve seramik su boruları yapının dikkat çekici özelliklerindendir. Su, çevredeki kaynaklardan getirilmiş ve bina simetrik olarak tasarlanmıştır.
Bölgenin İklimi
Ti Ti kervansarayı, kuzeyde yer aldığı için ılıman ve nemli bir iklime sahiptir. Özellikle dağ eteğinde hava daha serindir ve yağışlar oldukça yoğundur. Ziyaretçiler, bölgenin değişken havasına karşı hazırlıklı olmalı, yağmurluk ve sıcak kıyafetler bulundurmalıdır.
Ziyaret İçin Önemli Bilgiler
* Çift eyvanlı özgün mimarisi ve simetri unsurları yapıya benzersiz bir estetik katar.
* Milli miras listesinde yer alan bu yapı, korunması gereken önemli bir kültürel mirastır.
* Ti Ti kervansarayı, hem tarihî hem de mimari değerleri sebebiyle bölgenin en çok ziyaret edilen noktalarındandır.
Bu güzel kervansaray sadece geçmişin bir hatırası olmakla kalmayıp, günümüzde turistler arasında tanınan ve sevilen bir cazibe merkezi haline gelmiştir.
yorumunuz